۸ اردیبهشت ۱۴۰۳ ۹:۲۵ ق.ظ
نقش حقوقدانان در مشارکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی: رویکردهای نوین
شهرام مختاری – وکیل دادگستری
با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات، مشارکت جامعه‌شناسان و شخصیت‌های سیاسی می‌تواند از اهمیت بالایی برخوردار باشد . اما با وجود نارضایتی‌های اقتصادی و اجتماعی در سطح کشور و همچنین انتقادات موجه نسبت به نحوه بررسی صلاحیت‌ها و اعمال نظارت استصوابی، حتی برخی طیف‌های سیاسی حاکم نیز امیدی به مشارکت چشم‌گیر در انتخابات پیش رو ندارند.
در این شرایط، حقوقدانان به عنوان نمایندگانی از نخبگان جامعه با توانایی تحلیلی و شناخت کافی از سیاق حقوقی و اجتماعی، می‌توانند نقش مهمی در اصلاح فرایند انتخاباتی و بهبود شرایط کشور ایفا کنند. از این رو، حضور و فعالیت حقوقدانان در انتخابات مجلس شورای اسلامی به دلیل توانایی آنها در ارزیابی صحیح صلاحیت ها و نظارت بر روند انتخاباتی، اهمیت بسیاری دارد. اهمیت حضور حقوقدانان به دلایل زیر قابل توجه است:
- ارتقاء عدالت: حقوقدانان با تخصص و دانش خود در حوزه حقوق و قانون، نقش بسیار مهمی در ارتقاء عدالت و حفظ حقوق شهروندان دارند. این تخصص‌ها و دانش حقوقی ، آنها را قادر می‌سازد تا در مواردی که حقوق شهروندان به مخاطره افتاده است، به عنوان مدافعان حقوق مردم ایفای نقش کنند. با تجربه و آگاهی عمیق خود از قوانین و مقررات می‌توانند در شناسایی و رفع نقض‌های حقوقی، نقش بسیار موثری داشته باشند. این اقدامات به ارتقاء عدالت و حفظ حقوق شهروندان کمک می‌کند و می‌تواند زمینه‌ساز توسعه و پیشرفت اجتماعی و اقتصادی شود. به عنوان مثال، با دفاع از حقوق تضییع شده افراد مانند زنان، کودکان، و اقشار محروم، می‌توانند به ایجاد تغییرات اساسی در جامعه کمک کنند و به عدالت اجتماعی نزدیک‌تر شوند.
- اصلاح نظام: با شرکت فعال در انتخابات و انتخاب نمایندگان مناسب، حقوقدانان می‌توانند به اصلاح نظام و بهبود روند تصمیم‌گیری در کشور کمک کنند. حضور حقوقدانان در مجلس شورای اسلامی به عنوان بخشی از نخبگان کشور ، فرصتی است تا نقشی موثر در فرایند قانون‌گذاری داشته باشند و اصول حاکمیت قانون را تقویت کنند. آنها با ارائه پیشنهادات و قوانین مناسب مبتنی بر دانش و تجربه حقوقی، می‌توانند به بهبود فرآیند تصمیم‌گیری و اجرایی کشور کمک کرده و موجب افزایش شفافیت، عدالت و پاسخگویی دولت به مردم شوند. از این رو، حضور فعال حقوقدانان در انتخابات و ورود آنها به ساحت سیاست، یکی از راه‌های موثر برای اصلاح نظام و ارتقای فرآیندهای دموکراتیک در کشور است.
- نظارت بر عملکرد: حضور حقوقدانان در مجلس شورای اسلامی نه تنها می‌تواند به نظارت بر عملکرد اجرایی و قانون‌گذاری کمک کند، بلکه می‌تواند به شکل‌گیری سیاست‌ها و قوانینی که با مصلحت عمومی نیز سازگار و عادلانه باشند، کمک کند. با توجه به تخصص حقوقی آنها، حقوقدانان می‌توانند در ارزیابی و نقد لوایح و قوانین مطرح شده در مجلس، نقش فعالی داشته باشند و از ایجاد نارضایتی‌های اجتماعی جلوگیری نمایند. از طرفی، با نظارت دقیق و مستمر بر عملکرد اجرایی دولت و پیگیری اجرای قوانین، حقوقدانان می‌توانند از سوءاستفاده و فساد در نظام اداری جلوگیری کرده و در ایجاد شفافیت و پاسخگویی در فرآیندهای اجرایی موثر باشند. این اقدامات می‌تواند باعث افزایش اعتماد عمومی به نظام سیاسی و اداری کشور شود و در نتیجه از وقوع نارضایتی‌های اجتماعی جلوگیری نماید.
- نقد و انتقاد سازنده: نقد و انتقاد سازنده از سیاست‌ها و تصمیمات مجلس، یکی از وظایف مهم حقوقدانان به عنوان نخبگان جامعه است. با توجه به دانش و تخصص حقوقی خود، آنها می‌توانند با ارائه نقدها و پیشنهادات مبتنی بر مصلحت عمومی، موجب بهبود وضعیت کشور شوند . این اقدامات می‌تواند به شناسایی نقاط ضعف سیاست‌ها و تصمیمات مجلس کمک کرده و راه‌های اصلاحی برای بهبود آنها پیشنهاد دهند . این اقدامات همچنین می‌توانند به تقویت فرآیندهای دموکراتیک و افزایش شفافیت در عملکرد مجلس شورای اسلامی نیز کمک کنند. به علاوه، با توجه به نقش حیاتی مجلس در ساختار سیاسی کشور، انتقادات سازنده از آن می‌تواند به بهبود کلی فرآیندهای تصمیم‌گیری و عملکرد دولت منتهی شود. به طور کلی، نقد و انتقاد سازنده حقوقدانان ، نقش بسیار مهمی در ارتقای عدالت، شفافیت، و پاسخگویی مجلس و دولت به مردم دارد و می‌تواند زمینه ساز بهبود وضعیت کشور باشد.
به عنوان پیشنهادی جدید، می‌توان به ارائه رویکردها و طرح‌های جامع برای اصلاح نظام انتخاباتی و تلاش در جهت اجرای معیارهای عدالت و شفافیت توسط حقوقدانان اشاره کرد. این اقدامات می‌تواند موجب ایجاد اعتماد عمومی بیشتر به فرایند انتخابات و افزایش مشارکت مردمی گردد.
با در نظر گرفتن موضوعات فوق، حضور حقوقدانان در انتخابات مجلس شورای اسلامی به عنوان یک گام مهم در راستای اصلاح و بهبود فرایند انتخاباتی و تحقق اهداف دموکراتیک می‌تواند ارزشمند و موثر باشد.
